Choroba Perthesa, choć mało znana, jest istotnym zagadnieniem zdrowotnym, które dotyka głównie dzieci. To jałowa martwica głowy kości udowej, występująca najczęściej u chłopców w wieku od 5 do 8 lat, może trwać nawet kilka lat, wprowadzając niepokój w codzienne życie młodych pacjentów oraz ich rodzin. Mimo że etiologia tej choroby pozostaje niejasna, jej objawy, takie jak ból stawu biodrowego czy utykanie, mogą poważnie wpływać na aktywność dziecka. Kluczowe w walce z chorobą są odpowiednia diagnostyka oraz rehabilitacja, które mogą znacząco poprawić komfort życia i powrócić do pełnej sprawności. Zrozumienie tej przypadłości i jej leczenia jest niezbędne, aby odpowiednio wspierać dzieci w trudnym okresie ich rozwoju.
Choroba Perthesa – co to jest?
Choroba Perthesa, znana również jako jałowa martwica głowy kości udowej, jest wyzwaniem ortopedycznym dotykającym przede wszystkim dzieci. W jej przebiegu dochodzi do stopniowego obumierania tkanki kostnej w obrębie głowy kości udowej. Etiologia tego schorzenia wciąż pozostaje niejasna, choć najczęściej diagnozuje się je u dzieci w wieku od 3 do 14 lat.
Szczególnie podatni na rozwój choroby Perthesa są chłopcy, stanowiący aż 80% wszystkich zdiagnozowanych przypadków. Choroba rozwija się w okresie intensywnego wzrostu dziecka i charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem, który może trwać od dwóch do nawet czterech lat.
Jakie są objawy, diagnoza oraz leczenie choroby Perthesa?
Choroba Perthesa objawia się przede wszystkim bólem biodra, który często promieniuje do pachwiny, uda, a nawet kolana. Częstym objawem jest również utykanie, szczególnie widoczne po wysiłku fizycznym. Dodatkowo, typowe jest ograniczenie zakresu ruchu w biodrze, zwłaszcza trudności z odwodzeniem i rotacją wewnętrzną.
Diagnoza opiera się na badaniu klinicznym i badaniach obrazowych. W początkowej fazie choroby pomocne jest USG biodra. RTG stawu biodrowego pozwala ocenić strukturę kości udowej. Natomiast rezonans magnetyczny (MRI) jest najbardziej precyzyjny, umożliwiając dokładną ocenę uszkodzeń głowy kości udowej.
Sposób leczenia zależy od wieku dziecka i stopnia zaawansowania choroby. Początkowo stosuje się leczenie zachowawcze, mające na celu odciążenie stawu biodrowego. W tym celu wykorzystuje się kule ortopedyczne lub ortezy. Niezwykle istotna jest również fizjoterapia, która pomaga utrzymać zakres ruchu, wzmacnia mięśnie i zapobiega powstawaniu przykurczów. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna, której celem jest poprawa stabilności biodra i ukształtowanie głowy kości udowej w optymalny sposób.
Fizjoterapia w walce z chorobą Perthesa
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w leczeniu choroby Perthesa, wspierając ruchomość stawów i regenerację głowy kości udowej.
Trakcja stawu biodrowego to ważny element fizjoterapii, który łagodzi ból i zwiększa zakres ruchu. Odpowiednio dobrana fizjoterapia może znacząco zredukować, a nawet wyeliminować problemy z chodzeniem.
W trzeciej fazie choroby Perthesa stopniowo wprowadza się kinezyterapię i fizykoterapię, włączając ćwiczenia czynne i bierne wykonywane w odciążeniu. Ćwiczenia w wodzie są szczególnie korzystne, ponieważ dodatkowo odciążają stawy.
Rehabilitacja w chorobie Perthesa koncentruje się na:
- uśmierzeniu bólu,
- zlikwidowaniu przykurczów,
- poprawie ruchomości stawu biodrowego.
Dlaczego rehabilitacja jest kluczowym elementem leczenia?
Rehabilitacja jest niezwykle ważnym elementem leczenia, skoncentrowanym na łagodzeniu bólu. Dodatkowo, pomaga zapobiegać deformacjom głowy kości udowej. Aby osiągnąć najlepsze rezultaty, program rehabilitacyjny jest wdrażany regularnie i zawiera różnorodne ćwiczenia, zarówno bierne, jak i aktywne, wykonywane przez pacjenta. Celem tych działań jest zachowanie jak najszerszego zakresu ruchu w stawie biodrowym, co poprawia komfort życia i funkcjonalność.
Jak wygląda program rehabilitacji – ćwiczenia bierne i czynne?
Rehabilitacja w chorobie Perthesa opiera się na ćwiczeniach biernych i czynnych, które wspólnie dążą do zachowania pełnego zakresu ruchu i zwiększenia siły mięśniowej. Istotnym elementem terapii jest również poprawa stabilizacji stawu biodrowego, co pozwala na jego prawidłowe funkcjonowanie.
Podczas rehabilitacji wykorzystuje się ćwiczenia bierne, wykonywane przez doświadczonego fizjoterapeutę, niekiedy z użyciem specjalistycznych urządzeń. Te działania pomagają utrzymać ruchomość stawu biodrowego, zapobiegając jego sztywnieniu. Z kolei ćwiczenia czynne, wykonywane samodzielnie przez pacjenta, koncentrują się na wzmocnieniu mięśni otaczających staw biodrowy i poprawie jego stabilności. Ćwiczenia w wodzie mogą znacząco ułatwić proces rehabilitacji, ponieważ woda odciąża stawy, umożliwiając bardziej efektywny trening. Dodatkowo, rotor rehabilitacyjny stanowi cenną pomoc, umożliwiając ćwiczenia zarówno kończyn dolnych, jak i górnych, co przyczynia się do ogólnej poprawy kondycji fizycznej.
Jakie są powikłania i rokowanie w przypadku choroby Perthesa?
Choroba Perthesa, choć rzadka, może prowadzić do poważnych komplikacji, w tym do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, które z czasem skutkują trwałym uszkodzeniem. Brak leczenia lub zbyt późna diagnoza niosą ze sobą poważne konsekwencje, takie jak ciężkie zniekształcenia stawu, utrwalone przykurcze, stany zapalne, a także zaburzenia chodu, co w efekcie znacząco ogranicza ruchomość biodra.
Należy pamiętać, że rokowanie w przypadku tej choroby jest mniej optymistyczne u dziewczynek oraz u osób, u których choroba ujawniła się po 10 roku życia. Dlatego też, wczesne rozpoznanie choroby Perthesa ma fundamentalne znaczenie, ponieważ zwiększa prawdopodobieństwo powodzenia terapii. Warto jednak wiedzieć, że w około 10% przypadków schorzenie to dotyka oba stawy biodrowe.
Przygotowane we współpracy z choroba perthesa fizjoterapia.